Als je jezelf ooit hebt afgevraagd: “Bespioneert China mij?”, dan ben je niet de enige. Door de groeiende bezorgdheid over apps als TikTok, gezichtsherkenningstechnologie en toezichtwetten vragen steeds meer mensen zich af wat China met jouw gegevens doet. Het antwoord is complex, maar niet onbereikbaar. Laten we eens uitpakken wat er aan de hand is, waarom het belangrijk is en wat het voor jou kan betekenen. Zelfs als je niet in China woont.
De juridische situatie: Wat de Chinese gegevenswetten eigenlijk zeggen
De afgelopen jaren heeft China een aantal belangrijke wetten aangenomen die bepalen hoe gegevens worden verzameld, opgeslagen en mogelijk gedeeld. Deze wetten moeten de privacy beschermen, maar roepen ook vragen op over de toegang van de overheid.
Wet Bescherming Persoonlijke Gegevens (PIPL)
Zie de PIPL als China's versie van de Europese GDPR. Bedrijven moeten toestemming vragen voordat ze je gegevens verzamelen, je vertellen waarom ze die gegevens verzamelen en ze beschermen. Aan de oppervlakte lijkt dit een overwinning voor de privacy. Maar er is een belangrijk verschil: Chinese bedrijven moeten voldoen aan verzoeken van nationale inlichtingendiensten. Dat betekent dat als de overheid toegang wil tot gegevens, zelfs van een privébedrijf, ze wettelijk verplicht zijn om die te verstrekken.
Dus als mensen vragen: “Heeft China toegang tot de gegevens van TikTok?”, is het korte antwoord: dat zou kunnen, als ze dat willen.
Gegevensbeveiligingswet (DSL)
De DSL richt zich op het beschermen van gegevens die van invloed kunnen zijn op de nationale veiligheid. Het dwingt sommige bedrijven, vooral die met kritieke infrastructuur, om gegevens in China op te slaan. Voor buitenlandse bedrijven of platformen met Chinese gebruikers betekent dit dat hun gegevens toegankelijker kunnen zijn voor Chinese autoriteiten.
Het gaat niet alleen om het beschermen van gebruikers; het gaat erom dat de overheid controle krijgt over welke informatie in het land blijft en hoe deze wordt gebruikt.
Nieuw in 2025: Gezichtsherkenning en audits
China staat bekend om het wijdverbreide gebruik van gezichtsherkenningstechnologie. Als reactie op de protesten wordt in juni 2025 nieuwe regelgeving van kracht. Deze vereisen dat bedrijven toestemming van de gebruiker krijgen voordat ze je gezicht scannen en dat ze alleen verzamelen wat nodig is. Maar er is scepsis over hoe deze regels worden gehandhaafd, vooral als het gaat om het gebruik door de staat.
In mei 2025 begon China ook grote bedrijven te verplichten om elke twee jaar een controle uit te voeren op de naleving van gegevensbescherming. Als een bedrijf gegevens van meer dan 10 miljoen mensen verwerkt, moet het zijn eigen praktijken onderzoeken om te zien of ze in overeenstemming zijn met de Chinese privacywetgeving. Dit klinkt misschien als vooruitgang, maar de audits zijn intern zodat het publiek niet echt ziet wat er achter gesloten deuren gebeurt.
Bespioneert China Amerika?
Deze vraag wordt vaak gesteld en is terecht. Van politieke hoorzittingen in de VS tot technologieverboden en handelsgeschillen, de digitale aanwezigheid van China ligt onder een microscoop.
Laten we duidelijk zijn: er is geen openbaar bewijs dat Chinese apps Amerikanen in realtime individueel in de gaten houden. Maar er is wel bezorgdheid over hoeveel gegevens er worden verzameld, waar ze naartoe gaan en waar ze in de toekomst voor kunnen worden gebruikt. Dat geldt vooral wanneer apps locatiegegevens, spraakinvoer, contacten of surfgedrag verzamelen.
TikTok heeft bijvoorbeeld herhaaldelijk beweerd dat het Amerikaanse gebruikersgegevens buiten China opslaat. Maar in 2023 en 2024 suggereerden klokkenluiders en onderzoeken dat sommige technici in China toch toegang hadden tot Amerikaanse gegevens. Zelfs als dit onbedoeld was, roept dit de vraag op: Wat doet China met jouw gegevens als ze die eenmaal hebben?
Wat gebeurt er met je gegevens?
Chinese techbedrijven gebruiken, net als alle andere, gegevens om diensten te verbeteren, advertenties uit te voeren en prestaties bij te houden. Maar wat hen onderscheidt, is hun wettelijke verplichting om met de overheid samen te werken.
Dus als je gegevens worden verzameld via een Chinese app of apparaat, kunnen deze in theorie worden opgevraagd door de autoriteiten. Dit betekent niet dat elke selfie of elk bericht in de gaten wordt gehouden, maar je informatie kan wel onderdeel worden van een enorme dataset die wordt gebruikt voor profilering, voorspelling of politieke controle.
De rol van surveillance
Het Chinese binnenlandse surveillancesysteem is een van de meest geavanceerde ter wereld. Gezichtsherkenningscamera's zijn overal. Sociale media worden in de gaten gehouden. Burgers worden beoordeeld op hun gedrag via systemen zoals het sociale kredietprogramma.
Voor buitenlanders is dit soort surveillance meestal niet direct van toepassing. Maar dezelfde tools voor gezichtsherkenning, sentimentanalyse en dataschrapen zijn ingebouwd in platforms die nu wereldwijd worden gebruikt. Dat geeft aanleiding tot bezorgdheid over de vraag of sommige van deze mogelijkheden naar buiten worden gericht.
Daarom blijven termen als China surveillance en China spioneert Amerika trending. Het is niet alleen angst, het is een weerspiegeling van echte vragen over hoe technologie achter de schermen werkt.
Is TikTok eigendom van China?
Ja. TikTok is eigendom van ByteDance, een bedrijf uit Beijing. Dat alleen bewijst nog niet dat er iets mis is. Maar het is genoeg om overheden nerveus te maken. Vanwege China's nationale veiligheidswetten kan ByteDance gedwongen worden om gegevens te delen als daarom wordt gevraagd, ongeacht wat hun PR-team zegt.
Dit juridische risico heeft ertoe geleid dat verschillende landen, waaronder de VS, TikTok hebben verboden op overheidstelefoons. De logica: als er ook maar een kleine kans is dat gevoelige gegevens worden blootgesteld, is het het niet waard.
Hoe kun je jezelf beschermen
Of je TikTok wel of niet verwijdert of stopt met het gebruik van Chinese apps is een persoonlijke beslissing. Maar er zijn eenvoudige manieren om je blootstelling te verminderen:
- Gebruik privacytools zoals VPN's of versleutelde browsers.
- Schakel machtigingen uit die je niet nodig hebt (zoals microfoon of locatie).
- Vermijd om met hetzelfde account in te loggen op meerdere diensten (zoals Google gebruiken om overal in te loggen).
- Blijf op de hoogte van welke apps zijn gekoppeld aan Chinese bedrijven.
Op de hoogte zijn is je beste verdediging. Je hoeft niet paranoïde te zijn, maar je wilt ook niet naïef zijn.
Laatste gedachten
Bespioneert China jou? Niet precies, maar je gegevens kunnen nog steeds worden opgenomen in een systeem dat veel minder transparant is dan je zou willen. Als je Chinese platforms gebruikt of in een sector werkt waar gevoelige informatie wordt verwerkt, is het de moeite waard om goed na te denken over waar je gegevens naartoe gaan.Belangrijkste conclusie: Het gaat niet om angst. Het gaat om bewustzijn. Weet welke apps je gebruikt. Weet wat ze verzamelen. En weet dat wat soms aanvoelt als onschuldig scrollen, iemand anders een heel gedetailleerd beeld van je leven kan geven.
